www.TheSeaNation.gr

Eternity C: H αποτυχία της Δύσης να προστατεύσει την εμπορική ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα

του Γιώργου Σ. Σκορδίλη

Η επίθεση στο φορτηγό πλοίο Eternity C στα ανοιχτά της Ερυθράς Θάλασσας επιβεβαίωσε με τον πιο σκληρό τρόπο αυτό που ήδη γνώριζαν καλά οι ναυτιλιακοί κύκλοι, ότι οι Δυτικές δυνάμεις αδυνατούν να προσφέρουν στοιχειώδη προστασία στα πλοία που κινούνται σε ένα από τα πιο κρίσιμα θαλάσσια περάσματα του πλανήτη. Και αυτή η αδυναμία, δεν είναι απλώς στρατιωτική ή τεχνική· είναι πρωτίστως στρατηγική, πολιτική και, τελικά, ηθική.

Το πλοίο, με σημαία Λιβερίας και διαχειρίστρια ελληνική εταιρεία, δέχθηκε καταιγισμό πυραύλων, drones και ταχύπλοων σκαφών με εκρηκτικά από τους αντάρτες Χούθι, σε μία επίθεση που προκάλεσε τον θάνατο τεσσάρων ναυτικών, τον τραυματισμό άλλων, την αναζήτηση άλλων 10 αγνοουμένων και την ολοσχερή απώλεια του πλοίου. Η επίθεση έγινε σε διαδρομή προγραμματισμένη, με εκ των προτέρων γνωστό προορισμό, και χωρίς συνοδεία ή ενεργή προστασία από καμία δύναμη.
Το πλέον εντυπωσιακό ; Η επίθεση έγινε σε ένα πλοίο και ένα πλήρωμα τα οποία μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια. Παρόλα αυτά αφέθηκαν στην τύχη τους μιας και κανείς δεν έσπευσε να τους συνδράμει την ώρα που έπρεπε. Ούτε πριν, ούτε μετά...
Παρά την παρουσία ναυτικών αποστολών της Ε.Ε. (Operation Aspides) και των ΗΠΑ, παρά τις δεσμεύσεις περί «ελευθερίας ναυσιπλοΐας» και παρά τους διεθνείς συνασπισμούς που έχουν συσταθεί μετά τις πρώτες επιθέσεις των Χούθι το 2023, η ουσιαστική προστασία παραμένει ανύπαρκτη.
Η περιπολία, χωρίς πρόβλεψη, χωρίς κανόνες εμπλοκής και χωρίς πολιτική βούληση για αντίδραση, δεν συνιστά αποτροπή. Αντιθέτως, καλλιεργεί την εντύπωση πως η Δύση διστάζει ή αδιαφορεί ή και τα δύο μαζί.
Το συμβάν με το Eternity C δεν είναι η εξαίρεση αλλά το αποκορύφωμα μιας σειράς επιθέσεων που συνεχίζονται με αυξανόμενη επιθετικότητα. Η στοχοποίηση πλοίων που φέρονται να έχουν σχέση, έστω και εμμέσως με το Ισραήλ χρησιμοποιείται ως πρόσχημα από την ηγεσία των Χούθι, αλλά το μήνυμα είναι ευρύτερο και είναι ξεκάθαρο, "μπορούμε να πλήξουμε οποιοδήποτε πλοίο, ανά πάσα στιγμή". Και φυσικά το κάνουν.
Η Δύση, από τη μεριά της, δείχνει να έχει αποδεχτεί το ρίσκο ως «κόστος επιχειρησιακό». Το φορτίο των ευθυνών μετακυλίεται στους πλοιοκτήτες, τα πληρώματα και τους ασφαλιστές, ενώ τα πολεμικά πλοία περιορίζονται σε ρόλο παρατηρητή, είτε λόγω γραφειοκρατικών εντολών είτε λόγω πολιτικής διστακτικότητας. Δεν υπήρξε καμία άμεση αντίδραση στο συγκεκριμένο περιστατικό, ούτε καταδίωξη, ούτε επιχειρησιακή εμπλοκή, ούτε προειδοποίηση, ούτε καν διάσωση.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής στρατηγική για την αποτροπή επιθέσεων σε πλοία με σταθερές, γνωστές διαδρομές. Δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή πρωτόκολλα αλλαγής διαδρομής, χρονικής απόκλισης, ενεργούς συνοδείας ή διαλειτουργικών μηχανισμών πληροφοριών μεταξύ στρατιωτικών και ναυτιλιακών αρχών. Όλα αυτά θα ήταν εφικτά, εάν υπήρχε βούληση.
Αντιθέτως, η πολιτική ηγεσία των δυτικών χωρών περιορίζεται σε δηλώσεις καταδίκης.
Τα υπουργεία Άμυνας, Ναυτιλίας κ.α. και τα συμβούλια ασφάλειας συντάσσουν non-papers, τα think tanks γράφουν εκθέσεις και οι ναυτιλιακές εταιρείες κηρύσσουν «force majeure» όταν χάνουν πλοία και ανθρώπους. Στο ενδιάμεσο, πλοία και ναυτικοί συνεχίζουν να ταξιδεύουν, χωρίς καμία προστασία, σε διαδρομές που όλοι γνωρίζουν ότι είναι παγιδευμένες.
Το πρόβλημα είναι βαθύτερο, η Δύση φαίνεται να έχει απωλέσει την ικανότητα να ελέγχει τα θαλάσσια περάσματα σε περιοχές όπου δεν έχει σαφές γεωπολιτικό συμφέρον ή δεν επιθυμεί κλιμάκωση. Η αδράνεια στον Εύξεινο Πόντο, η παθητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και τώρα η αποτυχία στην Ερυθρά Θάλασσα αποτελούν ενδείξεις ότι η πολιτική ισχύος έχει δώσει τη θέση της σε μια στάση εσωστρέφειας και αποφυγής ρίσκου.
Το μήνυμα προς την ναυτιλία των Ελλήνων και όχι μόνο είναι σκληρό αλλά σαφές: Μην περιμένετε βοήθεια από τους θεσμούς και τους στρατούς της Δύσης.
Η προστασία είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης, οικονομικής δυνατότητας και διαχείρισης κινδύνου. Τα κράτη και οι συνασπισμοί θα κινηθούν, αν κινηθούν, με καθυστέρηση και μόνον εφόσον η κρίση πλήξει τις δικές τους γραμμές ανεφοδιασμού ή προκαλέσει πολιτικό κόστος στο εσωτερικό τους.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν αυτή η κατάσταση μπορεί να συνεχιστεί χωρίς δομικές απώλειες στην ίδια την αξιοπιστία του δυτικού συστήματος ασφάλειας. Αν η διεθνής ναυτιλία και ιδιαίτερα ο ελληνόκτητος στόλος δεν μπορεί να διασχίσει με ασφάλεια τα παγκόσμια περάσματα, τότε δεν διακυβεύεται απλώς η ροή εμπορίου, αλλά η ίδια η σταθερότητα του διεθνούς συστήματος.
Η Eternity C βυθίστηκε, αλλά μαζί του βυθίστηκε κι ένα κομμάτι του μύθου της Δύσης ως δύναμης προστασίας. Και αυτό το ναυάγιο είναι πολύ πιο επικίνδυνο από ό,τι δείχνει.