www.TheSeaNation.gr

Μέση Ανατολή σε καθεστώς συναγερμού: ΗΠΑ–Ιράν σε επικίνδυνη τροχιά και οι απειλές για τη ναυτιλία

Iakovos (Jack) Archontakis,
Senior Maritime Strategy Consultant & Chartering Executive
&
TMC Commercial Director

Το πλήγμα των ΗΠΑ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ανοίγει έναν νέο, απρόβλεπτο κύκλο έντασης. Ποιες είναι οι στρατηγικές προεκτάσεις και γιατί η παγκόσμια ναυτιλία βρίσκεται ξανά σε κινούμενη άμμο.

Η Μέση Ανατολή ζει ξανά ώρες έντασης. Η στοχευμένη επίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις — στο Φορντό, στην Ισφαχάν και στο Νατάνζ — προκάλεσε άμεση αντίδραση από την Τεχεράνη και ξύπνησε εφιαλτικά σενάρια περιφερειακής ανάφλεξης.

Η απάντηση του Ιράν ήταν άμεση: ρουκέτες και drones κατευθύνθηκαν προς ισραηλινές βάσεις, ενώ ιρανόφιλες παραστρατιωτικές οργανώσεις στην ευρύτερη περιοχή κινητοποιούνται απειλώντας αμερικανικές παρουσίες σε Ιράκ, Συρία και Λιβανο.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη ανάσα. Το ερώτημα που πλανάται: πρόκειται για την αρχή μιας γενικευμένης σύρραξης ή για ελιγμούς πίεσης προς επιστροφή στη διπλωματία;

Ενδεχόμενο Κλιμάκωσης: Όλα τα σενάρια στο τραπέζι

Στρατιωτικοί και γεωστρατηγικοί αναλυτές μελετούν το ενδεχόμενο περαιτέρω κλιμάκωσης. Στο επίκεντρο βρίσκεται το Στενό του Ορμούζ, η θαλάσσια αρτηρία από την οποία περνά το 20% της παγκόσμιας ροής πετρελαίου. Τυχόν ιρανική απόπειρα αποκλεισμού ή παρεμπόδισης, ακόμα και με περιορισμένη διάρκεια, θα επιφέρει παγκόσμιο οικονομικό σοκ.

Παράλληλα, άλλες δυνάμεις της περιοχής προετοιμάζονται για πιθανές παρενέργειες, με συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας σε επιφυλακή και διπλωματικές επαφές σε εξέλιξη.

Ναυτιλία στο στόχαστρο: Μια βιομηχανία σε κατάσταση υψηλού κινδύνου

Η διεθνής ναυτιλία, και ειδικά η πετρελαϊκή, δέχεται ήδη τα πρώτα πλήγματα. Οι ναυτασφαλιστικές εταιρείες αναθεωρούν τους όρους κάλυψης για πλοία στον μεσανατολικο Κόλπο, ενώ το Στενό του Ορμούζ απειλείται να χαρακτηριστεί «ζώνη πολέμου».

Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές:

Αύξηση στα ασφαλιστικά ασφάλιστρα

Καθυστερήσεις και rerouting μέσω Αφρικής ή Σουέζ

Αναστολή ή περιορισμός λιμενικών δραστηριοτήτων σε Ιράν και αλλες χωρες της περιοχης.

Οι εφοπλιστές παρακολουθούν με ανησυχία, καθώς το κόστος ανά voyage αυξάνεται, ενώ ο κίνδυνος επιθέσεων ή εμπλοκής σε επιχειρησιακά επεισόδια μεγαλώνει.

Το Παζλ της Διπλωματίας: Σκληρές δηλώσεις, σκιώδεις κινήσεις

Παρά τη σκληρή ρητορική, ούτε οι ΗΠΑ ούτε το Ιράν δείχνουν να επιθυμούν γενικευμένο πόλεμο. Η Ε.Ε. καλεί σε αποκλιμάκωση, η Κίνα κρατά επιφυλακτική στάση και η Ρωσία ακολουθεί τη στρατηγική της «σχετικής αποστασιοποίησης».

Το Ιράν δεν έχει εγκαταλείψει πλήρως τις διαπραγματεύσεις, αφήνοντας χώρο για ενδεχόμενη διπλωματική επανεκκίνηση. Όμως το τοπίο είναι θολό, και η ένταση δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται σύντομα.

Συμπέρασμα: Στην κόψη του ξυραφιού

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Το επόμενο διάστημα θα κρίνει αν οι σημερινές εκρήξεις είναι προοίμιο ευρύτερης σύγκρουσης ή μέρος ενός σκληρού διπλωματικού παζαριού.

Ένα όμως είναι βέβαιο: η διεθνής ναυτιλία, ο ενεργειακός τομέας και η γεωοικονομική ισορροπία του πλανήτη περνούν ξανά μέσα από τις εύθραυστες ακτές του μεσανατολικού Κόλπου.

Αποποίηση ευθύνης: Η παρούσα ανάλυση παρέχεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αποτελεί επενδυτική συμβουλή