www.TheSeaNation.gr

Παρουσιάστηκε η ετήσια Περιβαλλοντική Έκθεση ESPO 2025 - EcoPortsinSights 2025

Στα τέλη Οκτωβρίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO) παρουσίασε την ετήσια Περιβαλλοντική Έκθεση ESPO 2025 - EcoPortsinSights 2025 κατά τη διάρκεια του GreenPort Congress που διοργανώθηκε από την Transport Malta στη Βαλέτα. Η Περιβαλλοντική Έκθεση της ESPO αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πρωτοβουλίας EcoPorts, που έχει σχεδιαστεί για να υπερασπιστεί την περιβαλλοντική βιωσιμότητα στα ευρωπαϊκά λιμάνια. Η φετινή έκδοση βασίζεται σε δεδομένα που συλλέχθηκαν από 77 ευρωπαϊκά λιμάνια σε 18 χώρες. Μέσω της μεθόδου αυτοδιάγνωσης EcoPorts (SDM), τα λιμάνια υποβάλλουν ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών δεδομένων, παρέχοντας τη βάση για την αναφορά.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της έκθεσης παραμένει οι 10 κορυφαίες περιβαλλοντικές προτεραιότητες, ένας κατάλογος που ρίχνει φως στις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκοί λιμένες. Αυτή η κατάταξη, η οποία ξεκίνησε το 1993;, παρέχει τόσο στην ESPO όσο και στους Ευρωπαίους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τις κρίσιμες γνώσεις που απαιτούνται για τη λήψη καλά ενημερωμένων αποφάσεων. Για τέταρτη συνεχή χρονιά, η κλιματική αλλαγή διατηρεί τη θέση της ως το κύριο περιβαλλοντικό πρόβλημα για τους ευρωπαϊκούς λιμένες.
Εκτός από την κλιματική αλλαγή, άλλες βασικές προτεραιότητες στον τομέα περιλαμβάνουν την ποιότητα του αέρα και την ενεργειακή απόδοση. Από το 2019, αυτά τα τρία κατατάσσονται σταθερά ως οι κορυφαίες περιβαλλοντικές ανησυχίες για τα λιμάνια της περιοχής.
Από τη μία πλευρά, οι λιμενικές αρχές λαμβάνουν μέτρα μετριασμού για την αντιμετώπιση των κλιματικών εκπομπών, τα οποία αξιολογούνται με τη χρήση ενός νέου συνόλου δεικτών που εισήχθησαν το 2025. Το 80% των λιμένων έχουν θέσει τους δικούς τους στόχους μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου (GHG), με το 53% να επεκτείνει αυτούς τους στόχους στις εκπομπές από δραστηριότητες και δραστηριότητες που σχετίζονται με τα λιμάνια εντός της λιμενικής τους περιοχής.
Οι κανονισμοί Fit for 55, ιδίως οι κανονισμοί AFIR και FuelEU, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους λιμένες και παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις. Η αυξανόμενη διαθεσιμότητα σημείων σύνδεσης Onshore Power Supply (OPS) σε όλα τα λιμάνια αντανακλά μακροχρόνιες προσπάθειες του κλάδου, ανεξάρτητα από τις κανονιστικές υποχρεώσεις. Αν και ο δείκτης αυτός δεν μετρά τη συμμόρφωση των κρατών μελών με τους στόχους για το 2030, δείχνει σαφώς ότι οι λιμένες εργάζονται προορατικά για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από ξηράς πολύ πριν από τη θέσπιση των ισχυόντων κανονισμών. Νέοι δείκτες το 2025 σχετικά με τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων στους λιμένες δείχνουν ότι οι διαχειριστές λιμένων υποστηρίζουν ενεργά την ενεργειακή μετάβαση σύμφωνα με τις λειτουργίες τους ως ιδιοκτήτες και κοινότητες οικοδόμησης. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει επαρκής ζήτηση για αυτά τα καύσιμα.
Η έκθεση δείχνει περαιτέρω ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποκτά μεγαλύτερη σημασία, με το 69% των λιμανιών να αναφέρουν λειτουργικές προκλήσεις που συνδέονται με τις κλιματικές επιπτώσεις. Επιπλέον, το 77 % εργάζεται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υφιστάμενων υποδομών, ενώ το 86 % ενσωματώνει μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή σε νέα αναπτυξιακά έργα.
Η ανάπτυξη λιμένων που σχετίζονται με την ξηρά έχει αυξηθεί σημαντικά στη φετινή πρώτη δεκάδα, αντανακλώντας την αυξανόμενη ανάγκη εξισορρόπησης της επέκτασης με τη βιωσιμότητα. Καθώς ο όγκος του εμπορίου συνεχίζει να αυξάνεται, τα λιμάνια επενδύουν περισσότερο στον σχεδιασμό χρήσης γης και στις πράσινες υποδομές για να υποστηρίξουν την αποτελεσματική και περιβαλλοντικά υπεύθυνη ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή μετάβαση θέτει νέες απαιτήσεις στον χώρο, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που απαιτούνται για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, την αποθήκευση και τις συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, η περιορισμένη διαθεσιμότητα γης αναδεικνύεται σε κρίσιμη πρόκληση, ιδίως καθώς τα λιμάνια εξελίσσονται σε βασικούς ενεργειακούς κόμβους του μέλλοντος.
Η Περιβαλλοντική Έκθεση 2025 της ESPO επισημαίνει αρκετές ενθαρρυντικές τάσεις μεταξύ των βασικών δεικτών της, αντανακλώντας μια ισχυρή δέσμευση για βιωσιμότητα και περιβαλλοντική διακυβέρνηση.
Οι λιμένες σήμερα αντιμετωπίζουν ολοένα και πιο απαιτητικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων. Ωστόσο, πολλοί συνεχίζουν να επιτυγχάνουν πιστοποίηση στο πλαίσιο του Συστήματος Περιβαλλοντικής Αναθεώρησης Λιμένων (PERS), υπογραμμίζοντας τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζει το μοναδικό πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης που αναπτύχθηκε ειδικά από τους λιμένες, για τους λιμένες.
Ο Δείκτης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (EMI), ο οποίος συγκεντρώνει τους δείκτες περιβαλλοντικής διαχείρισης, εξακολουθεί να αυξάνεται και έχει επιτύχει την υψηλότερη τιμή του μέχρι σήμερα, φτάνοντας το 8,67 το 2025. Η περιβαλλοντική παρακολούθηση παραμένει ισχυρή, με τα περισσότερα από τα λιμάνια που ερευνήθηκαν να εφαρμόζουν προγράμματα που επικεντρώνονται κυρίως στην ενεργειακή απόδοση, τα απόβλητα λιμένων και πλοίων και την ποιότητα του νερού.
Το ποσοστό των λιμένων με Περιβαλλοντική Πολιτική, κατάλογο της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και καθορισμένους στόχους για τη βελτίωση του περιβάλλοντος έχει φτάσει στο πρωτοφανές 99% και σχεδόν τέλεια βαθμολογία. Επιπλέον, σχεδόν όλα τα λιμάνια διατηρούν πλέον καταλόγους Σημαντικών Περιβαλλοντικών Πτυχών (SEA) και έχουν καθιερώσει ενεργά προγράμματα περιβαλλοντικής παρακολούθησης, επιδεικνύοντας μια προληπτική προσέγγιση στην περιβαλλοντική διαχείριση.
Η Περιβαλλοντική Έκθεση της ESPO αποτελεί απόδειξη της συνεχούς δέσμευσης των ευρωπαϊκών λιμένων στην επιδίωξή τους για περιβαλλοντική αριστεία. Χρησιμεύει επίσης ως πλατφόρμα για αυτά τα λιμάνια για να επικοινωνήσουν την αφοσίωσή τους σε βασικούς ενδιαφερόμενους.
«Η Περιβαλλοντική Έκθεση του 2025 υπογραμμίζει για άλλη μια φορά τη θετική πρόοδο που σημειώνουν τα λιμάνια στην περιβαλλοντική διαχείριση. Εισάγει νέους και σχετικούς δείκτες και περιγράφει τις κορυφαίες προτεραιότητες για τα EcoPorts. Παράλληλα με τις ορθές πράσινες πρακτικές της ESPO που είναι διαθέσιμες στον ιστότοπό μας (LINK), αυτή η έκθεση χρησιμεύει επίσης ως πολύτιμος πόρος για όλους τους εισερχόμενους φορείς λήψης αποφάσεων της ΕΕ», σχολίασε ο Ansis Zeltins, Πρόεδρος της ESPO και Γενικός Γραμματέας.
«Αυτή η έκθεση υπογραμμίζει για άλλη μια φορά τον προληπτικό ρόλο που συνεχίζουν να διαδραματίζουν τα λιμάνια στην περιβαλλοντική διαχείριση. Σε μια εποχή ολοένα και πιο αυστηρών περιβαλλοντικών απαιτήσεων —τόσο όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων όσο και τη συμμόρφωση— είναι σημαντικό να δείξουμε πώς τα λιμάνια προσπαθούν εθελοντικά να βελτιώσουν το περιβάλλον τους και να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των λιμενικών δραστηριοτήτων», πρόσθεσε ο Tim Verhoeven, Ανώτερος Σύμβουλος Πολιτικής της ESPO και Συντονιστής EcoPorts.