www.TheSeaNation.gr

Αυτά υποστήριζε τον 18^ο αιώνα ο Ρότσιλντ, ενώ σήμερα γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη παγκοσμίως με το τραπεζικό σύστημα, όταν η ρήση του αυτή έγινε πράξη. Τι έγινε στην Ευρώπη; Η σημερινή κρίση χρέους δίνει μια ευκαιρία στο τραπεζικό χρηματοοικονομικό σύστημα να αυξήσει την επιρροή του στις χώρες της Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα διαχειρίζεται και την κατάσταση της κρίσης.

Στη χώρα μας έχουμε μεγαλύτερη φτώχεια, μεγαλύτερη ανεργία, ακόμα μεγαλύτερη ανεργία των νέων, καταβάλουμε μεγαλύτερη προσπάθεια να σωθεί το τραπεζικό σύστημα και όχι οι Έλληνες, με αποτέλεσμα πολύ χαμηλότερη ποιότητα ζωής και χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο. Αυτή είναι η πραγματικότητα για τη χώρα μας, αλλά επίσης και για την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία συμβαίνει το ίδιο: η οικονομική πολιτική έχει μεταφερθεί στα χέρια της Τρόικα.

Σήμερα, με την κρίση που βιώνουμε και τη συνεχή οικονομική κατάρρευση του ελληνικού νοικοκυριού, η απληστία και η ναρκισσιστική κοινωνία που δημιουργήσαμε δίνει τη θέση της στο φόβο.

Τι φοβόμαστε; φοβόμαστε τη μείωση της αξίας των περιουσιακών μας στοιχείων και το πόσα άλλα άσχημα γεγονότα μπορούν να συμβούν στο μέλλον. Και ο φόβος παγώνει τα πάντα. Ο φόβος είναι η πιο ισχυρή κινητήρια δύναμη της επίγνωσής μας.

Οι νευροεπιστήμονες θεωρούν ότι το κύκλωμα του φόβου σε πολλές περιπτώσεις αντιδρά πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι κατανοούμε και αντιλαμβανόμαστε ένα γεγονός. Όμως, με το φόβο συνδέεται άμεσα και η εμπιστοσύνη. Παρόλο που αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η εμπιστοσύνη αποτελεί τη λύση του προβλήματος του φόβου, σήμερα πιστεύουν ότι ο φόβος και η εμπιστοσύνη θα πρέπει να εξετάζονται από κοινού και μάλιστα θεωρούν ότι ο φόβος και η εμπιστοσύνη συνδέονται με μια μεταξύ τους αντίστροφη σχέση.

Η εμπιστοσύνη

Κάθε μας ενέργεια κοινωνική, οικονομική και πολιτική θα πρέπει να στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη.

Σήμερα, με την αβεβαιότητα που επικρατεί λόγω της ηθικής και οικονομικής κρίσης καθίσταται ακόμα πιο σημαντική παράμετρος η εμπιστοσύνη, στο χώρο των οικονομικών και στον εργασιακό χώρο. Παντού η εμπιστοσύνη αποτελεί το θεμέλιο λίθο. Η εμπιστοσύνη αποτελεί το σημείο εκκίνησης για μία επιτυχημένη οικοδόμηση μιας σχέσης.

Γιατί αποτελεί τόσο σημαντική παράμετρο μιας σχέσης η εμπιστοσύνη;

Γιατί κάθε τι στηρίζεται και εξαρτάται από την εμπιστοσύνη και κάτω από τις σημερινές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες είναι δύσκολο να ανταπεξέλθεις τα προβλήματα χωρίς αυτή.

Η εμπιστοσύνη στην περίπτωσή μας δεν αφορά την εμπιστοσύνη που έχουμε προς τους συμπολίτες μας, αλλά προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η εμπιστοσύνη αποτελεί ένα σημαντικό οικονομικό παράγοντα που συντελεί στη μείωση πολύπλοκων διαδικασιών. Αν και αυτή η διάσταση ασφαλώς και δεν ενσωματώνεται σε έναν ισολογισμό, όμως είναι βασική, αφού όπως επισημαίνει και ο Νομπελίστας Kenneth Arrow, η απουσία της εμπιστοσύνης προκαλεί τις περισσότερες οικονομικές δυσλειτουργίες στον κόσμο.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, μετά το 2007, προκάλεσε σοβαρό πλήγμα όσον αφορά στο επίπεδο της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το τραπεζικό σύστημα. Η αξία της εμπιστοσύνης είναι σημαντική για διάφορες οικονομικές δραστηριότητες (επενδύσεις κλπ), είναι επίσης σημαντική γι’ αυτούς που συναλλάσσονται με το τραπεζικό σύστημα.

Σήμερα με το κλίμα της λιτότητας και τις επιπτώσεις της κρίσης, είναι προφανής η σημαντική επίπτωση στην ψυχολογία, στη διάθεση και στις απόψεις των πολιτών όσον αφορά στην εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα.

Στη χώρα μας συχνά δεν αξιολογούμε σωστά τον ανθρώπινο παράγοντα και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Σχολιασμός των αποτελεσμάτων της έρευνας

Τι συνέβη στη χώρα μας; Οι Κυβερνήσεις και το Τραπεζικό σύστημα στήριξαν μια άκρως επικίνδυνη φιλοσοφία με στόχο να πειστούν οι Έλληνες ότι μπορούν να ζουν σε επίπεδο υψηλότερο των οικονομικών τους δυνατοτήτων.

Η πρώτη άμεση συνέπεια αυτού του τρόπου ζωής ήταν η δημιουργία μιας ελληνικής κοινωνίας στηριγμένης στα χρέη. Οι Πολίτες και η χώρα ήταν «χωμένες» μέχρι το λαιμό στα δάνεια. Η δεύτερη άμεση συνέπεια είχε σχέση με την εμπιστοσύνη και ενίσχυε την πιθανότητα του κινδύνου να μην μπορεί το πολιτικό σύστημα να αντιμετωπίσει τους επιμέρους κινδύνους στην κοινωνία.

Όλα αυτά που προηγήθηκαν, προκάλεσαν μεγαλύτερο κακό παρά καλό και τελικά συνέβαλαν στη συνολική κατάρρευση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το Πολιτικό σύστημα και το Τραπεζικό. Η Ελλάδα, σε επίπεδο νοικοκυριών, αλλά και Κυβέρνησης, βρίσκεται πλέον τόσο χρεωμένη ώστε το πολιτικό και οικονομικό της μέλλον είναι γεμάτο με προκλήσεις και κινδύνους. Επομένως, θα έπρεπε πλέον οι Έλληνες να έχουν εμπιστοσύνη στο Τραπεζικό σύστημα;

Στο ερώτημα αυτό θα δώσουμε απάντηση μέσω της πρόσφατης δημοσκοπικής έρευνας που πραγματοποίησε ο διεθνούς φήμης οργανισμός Gallup σε 135 χώρες και σε δείγμα 1000 ατόμων ανά χώρα και πραγματοποιήθηκε στα μέσα του 2012 και δημοσιεύτηκε τέλος Μαΐου του 2013. Οι πολίτες 135 χωρών ζητήθηκαν να εκφράσουν τις απόψεις τους στο ερώτημα: “έχετε εμπιστοσύνη στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τις τράπεζες;”

Παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα για ένα υποσύνολο χωρών από τις 135 χώρες (όλα τα αποτελέσματα δίνονται στον Πίνακα 3 του Παραρτήματος).

Πίνακας 1: “Στη χώρα σας, έχετε εμπιστοσύνη στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τις τράπεζες;”

Χώρες	Ναι	Όχι	Δεν γνωρίζω/Δεν απαντώ
Ελλάδα	13%	82%	5%
Ισλανδία	16%	76%	8%
Ιρλανδία	16%	83%	1%
Ισπανία	18%	80%	2%
Ιταλία	20%	76%	4%
Χιλή	25%	70%	5%
Ουγγαρία	27%	67%	6%
Ηνωμένο Βασίλειο	27%	72%	1%
Ουκρανία	28%	61%	11%
Λιθουανία	29%	63%	8%
Σερβία	29%	65%	6%
Σλοβενία	36%	61%	0%
Κύπρος	37%	55%	85
Πορτογαλία	37%	54%	9%

Πηγή: Έρευνα GALLUP

Από τα στοιχεία του Πίνακα 1 παρατηρούμε ότι:

έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμπιστεύονται το τραπεζικό σύστημα σε επίπεδο κάτω του 37%, το οποίο είναι κάτω από τη διάμεσο ανάμεσα στις 135 χώρες που φτάνει το 55%.
Ακόμα και στη Γερμανία (βλ. Πίνακα 2) οι πολίτες εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους προς τις Τράπεζες σε ποσοστό που φτάνει το 38%(!!), που σημαίνει ότι μόνο τέσσερις στους δέκα Γερμανούς εμπιστεύονται το Τραπεζικό τους σύστημα!!!
Οι Έλληνες φυσικά βρίσκονται στην κορυφή του πίνακα, αφού μόλις το 13% δήλωσε ότι εμπιστεύεται τις Ελληνικές τράπεζες. Έτσι, οι Έλληνες εκφράζουν τη μικρότερη εμπιστοσύνη προς το Τραπεζικό σύστημα ανάμεσα στις 135 χώρες.
Στην Κύπρο το ποσοστό της εμπιστοσύνης έχει διαμορφωθεί στο 37%. Αυτό όμως ισχύει για το 2012, όταν έγινε η έρευνα, ενώ σήμερα είναι πιθανόν να βρίσκονται οι πολίτες της Κύπρου στις πρώτες τρεις θέσεις, αν όχι στην πρώτη.
Ο ισχυρισμός μας για την Κύπρο ενισχύεται και από το γεγονός ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η εμπιστοσύνη προς της Τράπεζες μειώθηκε, το 2012, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες έρευνες του 2008 και 2009.
Από τα στοιχεία του Πίνακα 1 αλλά και του Πίνακα 3 προκύπτει ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης προς το Τραπεζικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται η πιθανότητα της διαφυγής και της αποφυγής από τις υπηρεσίες του τραπεζικού συστήματος κάτω από τον φόβο της πιθανής χρεωκοπίας των τραπεζών.
Από τα δεδομένα φαίνεται ότι η εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες στην Ε.Ε. είναι μεταδοτική ασθένεια. Η μεταδοτική ασθένεια αυτή θα μπορούσε να ορισθεί ως η σημαντική μείωση της εμπιστοσύνης προς τις Τράπεζες λόγω της κρίσης στο τραπεζικό σύστημα μιας χώρας ή ενός συνόλου χωρών. Το πώς εκφράζεται η μεταδοτική αυτή ασθένεια προς τις τράπεζες, γιατί είναι σημαντική και ποιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αναληφθούν για αυτήν αποτελεί ουσιαστικά ένα πολύπλοκο ζήτημα. Όμως, οι απαντήσεις σε αυτό το ζήτημα είναι αναγκαίες για την κατανόηση του ελλείμματος της εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες. Επιπλέον, είναι προφανές ότι αποτελεί στοιχείο ενδιαφέροντος του ίδιου του Τραπεζικού συστήματος να κατανοήσει πώς η πτώση της εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες σε μια χώρα μεταδίδεται σε μια άλλη χώρα και ποιες ενέργειες πρέπει να αναληφθούν για να μειωθεί η μετάδοση της επιδημίας. Υπάρχει ένας συγχρονισμός των απόψεων των πολιτών μεταξύ των χωρών που έχουμε συμπεριλάβει στον Πίνακα 1.
Τέλος, τα στοιχεία της έρευνας Gallup πέρα από την Ευρώπη δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη στις τράπεζες ήταν μεγαλύτερη στην Ασία κυρίως ανάμεσα στις ανερχόμενες αγορές στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Για παράδειγμα, στην Κίνα η εμπιστοσύνη φτάνει το 72%, δηλαδή σχεδόν επτά στους δέκα ερωτηθέντες εξέφρασαν της εμπιστοσύνη τους στις τράπεζες της χώρας τους.

Στον Πίνακα 2 δίνουμε τη διάμεσο της εμπιστοσύνης στις διάφορες περιοχές:

Πίνακας 2: Διάμεσος εμπιστοσύνης ανάμεσα στις χώρες σε κάθε περιοχή

Περιοχές	Ναι	Όχι	Δεν γνωρίζω/Δεν απαντώ
Νοτιοανατολική Ασία	77%	9%	14%
Νότια Ασία	75%	15%	10%
Ανατολική Ασία	66%	30%	4%
Υποσαχάρια Αφρική	61%	33%	6%
Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική	57%	31%	12%
Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών	52%	35%	12%
Λατινική Αμερική	50%	44%	6%
Ευρώπη –εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης	47%	46%	7%
Ευρωπαϊκή Ένωση	37%	55%	8%
ΗΠΑ	37%	62%	1%

Πηγή: GALLUP

Συμπεράσματα

Η εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες έχει υποστεί σημαντικό πλήγμα. Γιατί η εμπιστοσύνη εκφράζει τη διάθεση που δείχνει ο πολίτης στις τράπεζες να παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν την ατομική του ευημερία.

Τα στατιστικά στοιχεία της έρευνας της Gallup δείχνουν ότι υπάρχει ένα σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες.

Δυστυχώς, για τις τράπεζες αυτός ο σημαντικός πόρος – η εμπιστοσύνη – και το έλλειμμά της δεν μπορεί να αποτυπωθεί στον ετήσιο ισολογισμό τους.

Ασφαλώς, για να ξαναφτιάξουν οι τράπεζες την αξία του ονόματός τους (και στην Ελλάδα) και να κερδίσουν εκ νέου την εμπιστοσύνη του κόσμου, θα χρειασθεί να περάσουν αρκετά χρόνια. Πιο εύκολα γίνεται η οικονομική ανακεφαλαιοποίηση (με χρήματα των φορολογούμενων) παρά η ανακεφαλαιοποίηση της εμπιστοσύνης.

Από την έρευνα της Gallup προκύπτει ότι υπάρχει ένα σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συνεχιζόμενη κρίση εμπιστοσύνης ασφαλώς και αποτελεί τεράστιο οικονομικό πρόβλημα, που προκλήθηκε από τις ίδιες τις τράπεζες. Ο καθηγητής της επιχειρηματικότητας στο MIT (Sloan School of Management) Simon Johnson θεωρεί ότι η οικονομική κρίση προκλήθηκε από τις ισχυρές ελίτ, τις οποίες κατονόμασε “τραπεζική ολιγαρχία”.

Τώρα οι τράπεζες έχουν ως στοίχημα να κερδίσουν την εμπιστοσύνη, η οποία πρέπει να γίνει πρώτη προτεραιότητα.

Οι πολίτες που βιώνουν τώρα τη λιτότητα και τη δραματική κατάσταση της χώρας είναι λογικό, βλέποντας και συγκρίνοντας τη σημερινή κατάσταση με την αντίστοιχη του 2008, να θεωρούν ότι όλα έχουν αλλάξει. Συγχρόνως όμως, έχουν αλλάξει οι στάσεις, οι πεποιθήσεις τους και η εμπιστοσύνη τους προς πολιτικό και τραπεζικό σύστημα. Το μόνο γεγονός που σίγουρα και διάχυτα επικρατεί αυτή τη στιγμή μαζί με το έλλειμμα της εμπιστοσύνης είναι η αβεβαιότητα και ο φόβος.

Και όποιος προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα της εμπιστοσύνης αγνοώντας τη διάσταση του φόβου απλά πιστεύει σε μια ουτοπία.

Πίνακας 3: “Στη χώρα σας, έχετε εμπιστοσύνη στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τις τράπεζες;”

	Ναι		Όχι	Δεν Γνωρίζω/Δεν απαντώ
Ρουάντα	91%	8%		1%
Σρι Λάνκα	90%	4%		6%
Ταϊλάνδη	89%	8%		3%
Καμπόντια	87%	8%		5%
Μαλαισία	86%	9%		5%
Κατάρ	86%	10%		4%
Κουβέιτ	84%	11%		5%
Σουρινάμ	83%	12%		5%
Νεπάλ	81%	10%		9%
Μπαγκλαντές	81%	13%		6%
Φιλιππίνες	77%	20%		3%
Κομόρες	75%	25%		0%
Σαουδική Αραβία	74%	17%		9%
Καναδάς	74%	25%		1%
Νορβηγία	73%	18%		9%
Χονγκ Κόνγκ	73%	23%		4%
Μιανμάρ	72%	9%		19%
Κίνα	72%	15%		13%
Ινδονησία	72%	14%		14%
Μάλτα	72%	19%		9%
Μαλί	71%	23%		6%
Κονγκό (Μπραζαβίλ)	71%	27%		2%
Γκάνα	70%	29%		1%
Ινδία	70%	18%		12%
Μπουρκίνα Φάσο	70%	26%		4%
Μπαχρέιν	69%	12%		19%
Βιετνάμ	69%	10%		21%
Νέα Ζηλανδία	69%	29%		2%
Μογγολία	69%	20%		11%
Φινλανδία	68%	29%		3%
Βενεζουέλα	67%	28%		5%
Κένυα	67%	26%		7%
Ουζμπεκιστάν	66%	17%		17%
Λουξεμβούργο	66%	30%		4%
Τατζικιστάν	66%	25%		9%
Νότια Αφρική	66%	32%		2%
Μποτσουάνα	65%	26%		9%
Τσαντ	65%	33%		2%
Σενεγάλη	65%	35%		0%
Αλγερία	65%	32%		3%
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα	65%	25%		10%
Ουρουγουάη	64%	28%		8%
Αλβανία	64%	29%		7%
Μαλάουι	63%	33%		4%
Ιαπωνία	63%	31%		6%
Μπενίν	63%	34%		3%
Γεωργία	62%	19%		19%
Ζάμπια	61%	27%		12%
Δομινικανή Δημοκρατία	61%	35%		4%
Τανζανία	60%	38%		2%
Νιγηρία	60%	31%		9%
Αυστραλία	60%	38%		2%
Λίβανος	59%	33%		8%
Ουγκάντα	59%	37%		4%
Κόστα Ρίκα	59%	34%		7%
Παραγουάη	59%	36%		5%
Λιβύη	58%	31%		11%
Καμερούν	58%	40%		2%
Σουδάν	57%	36%		7%
Κόσσοβο	57%	38%		5%
Καζακστάν	57%	29%		14%
Αίγυπτος	57%	26%		17%
Δανία	56%	40%		4%
Ταϊβάν	56%	34%		10%
Αφγανιστάν	56%	29%		15%
Πακιστάν	55%	35%		10%
Παναμάς	55%	40%		5%
Μαυριτανία	55%	35%		10%
Εσθονία	55%	33%		12%
Βολιβία	55%	40%		5%
FYROM	54%	31%		15%
Σομαλία	54%	44%		2%
Αρμενία	54%	29%		17%
Τυνησία	54%	33%		13%
Σουηδία	53%	40%		7%
Βόρεια Κύπρος	53%	41%		6%
Μαδαγασκάρη	53%	36%		11%
Γουινέα	53%	33%		14%
Ζιμπάμπουε	52%	38%		10%
Κονγκό (Κινσάσα)	52%	31%		17%
Κιργιστάν	52%	37%		11%
Γουατεμάλα	51%	41%		8%
Νικαράγουα	51%	43%		6%
Παλαιστίνη	50%	36%		14%
Τσεχία	50%	42%		8%
Αζερμπαϊτζάν	50%	37%		13%
Πολωνία	50%	39%		11%
Νότια Κορέα	48%	47%		5%
Ονδούρα	48%	46%		6%
Νιγηρία	47%	39%		14%
Ελβετία	47%	46%		7%
Λευκορωσία	47%	35%		18%
Εκουαδόρ	47%	48%		5%
Αυστρία	47%	48%		5%
Σλοβακία	46%	41%		13%
Γκαμπόν	46%	41%		13%
Βραζιλία	45%	49%		6%
Κολομβία	43%	52%		5%
Ολλανδία	43%	54%		3%
Μεξικό	42%	50%		8%
Υεμένη	42%	24%		34%
Βοσνία Ερζεγοβίνη	40%	53%		7%
Ισραήλ	40%	55%		5%
Αργεντινή	40%	54%		6%
Μαυροβούνιο	40%	47%		13%
Μαρόκο	40%	26%		34%
Περού	39%	49%		12%
Γερμανία	38%	59%		3%
ΗΠΑ	37%	62%		1%
Κροατία	37%	50%		13%
Κύπρος	37%	55%		8%
Μολδαβία	37%	51%		12%
Πορτογαλία	37%	54%		9%
Ιράκ	36%	44%		20%
Σλοβενία	36%	61%		3%
Αϊτή	34%	46%		20%
Βουλγαρία	34%	50%		16%
Τουρκία	34%	58%		8%
Βέλγιο	33%	56%		11%
Ελ Σαλβαδόρ	33%	64%		3%
Ρωσία	33%	49%		18%
Γαλλία	32%	64%		4%
Λετονία	32%	56%		12%
Ρουμανία	30%	55%		15%
Σερβία	29%	65%		6%
Λιθουανία	29%	63%		8%
Ουκρανία	28%	61%		11%
Ηνωμένο Βασίλειο	27%	72%		1%
Ουγγαρία	27%	67%		6%
Χιλή	25%	70%		5%
Ιταλία	20%	76%		4%
Ισπανία	18%	80%		2%
Ιρλανδία	16%	83%		1%
Ισλανδία	16%	76%		8%
Ελλάδα	13%	82%		5%